Үөрэхтээһин Эбээн – Бытантай национальнай улууһун үөрэҕирии салалтата улууска баар бары үөрэх тэрилтэлэригэр учуутал бэйэтин сайыннарарыгар араас көрүҥнээх методическэй үлэлэри, үөрэх — сайдыы үрдэллэригэр, үөрэх – иитии боппуруостарыгар араас таhымнаах үлэни ыытар. Ол курдук, сыллата өрөспүүбүлүкэтээҕи учуутал таhымын үрдэтэр институту, Хотугулуу – Илиҥҥи федеральнай университеты, өрөспүүбүлүкэтээҕи лицей-интернаты кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиир.
Уопсай үөрэхтээhин салаата улуустааҕы дьиэ кэргэн, ийэ уонна оҕо, эдэр ыччат кэмитиэттэрин, улуустааҕы култуура, социальнай харалта салааларын, спорткомитеты, саастарын ситэ илик оҕолор хамыыһыйаларын, үлэлээх буолуу киинин кытта бииргэ үлэ хамсааһынын ыытар.
Сыл түмүгүнэн улуустааҕы үөрэҕирии салаатыгар уопсайа 7 үөрэх тэрилтэлэрэ үлэлииллэр. Орто уопсай үөрэхтээһин — 3, эбии үөрэхтээһин — 2, оскуола иннинээҕи саастаах оҕолор уһуйааннара – 2.
Улуус үрдүнэн уопсайа 139 иитээччи уонна учуутал үлэлиир:
— үрдүк үөрэхтээх учуутал – 77 (55%);
— үрдук үөрэххэ үөрэнэллэр (кэтэхтэн) – 4 (3%),
— орто үөрэхтээх – 54 (39%)
Уопсай ыстааhынан ыллахха:
— 20-тэн үөһэ сыл ыстаастаах – 76 (55%),
— 10-20 сыл ыстаастаах – 21 (15%).
Категориялара:
— Үрдүк категориялаах – 57 (41%),
— Бастакы категориялаах – 33 (24%).
2024-2025 үөрэх дьылыгар улууска уопсайа 8 саҥа педагог исписэлиис кэлэн үлэлииллэр. «Учителя Арктики» өрөспүүбүлүкэтээҕи бырайыагынан икки эдэр исписэлиис подъемнай уонна кэлбит бырайыастарын төлүүргэ үөрэх министиэристибэтэ бирикээс таһаарда.
2024-2025 үөрэх дьылыгар 19.12.2023 N 618- Судаарыстыбаннай сокуоҥҥа олоҕуран ОБЖ предметэ уларыйан “Основы безопасности и защиты Родины» диэн саҥа предмет баар буолла. Бу предмет учууталлара Дьокуускай куоракка баран анал үөрэҕи аастылар.
Уһуйааҥҥа улуус үрдүнэн 197 оҕо хабыллан сылдьар. Олор истэригэр:
3 саастарыгар диэри – 70 (35,5%), 3 саастарыттан үөһээ – 127 (64,5%) оҕо. Доруобуйаларынан хааччахтаах оҕо — 12, инбэлиит – 4. Уһуйааҥҥа киирии уочаратыгар 16 оҕо турар.
Улуус үрдүнэн 390 оҕо 2024 – 2025 үөрэх дьылын саҕалаата:
- Р.И. Шадрин аатынан Саккырыырдааҕы орто оскуолаҕа – 273 үөрэнээччи;
- И.Н. Слепцов аатынан Кустуурдааҕы орто оскуолаҕа – 87 үөрэнээччи;
- А.С. Садовников аатынан Дьарҕаалаах орто оскуолатыгар – 30 үөрэнээччи.
Ааспыт 2023- 2024 үөрэх дьылын түмүгүнэн үөрэх хаачыстыбата — 44%, үөрэххэ ситиһии – 99%. Биир кэлим эксээмэн (ЕГЭ) уонна сүрүн судаарыстыбаннай эксээмэн (ОГЭ) туттарыы көрдөрүүлэрэ:
9 кылааска Биир кэлим эксээмэни уопсайа 35 оҕо – 91% туттардылар;
11 кылааска Биир кэлим эксээмэни уопсайа 16 оҕо – 100% туттардылар;
Үөрэххэ киирии:
9 кылаас кэнниттэн 35 оҕоттон 2 (6%) оҕо орто үөрэххэ киирдэ.
11 кылаас кэннэ:
— үрдүк үөрэххэ 2 (12%) оҕо;
— орто үөрэххэ 14 (88%) оҕо;
Оскуоланы 35 оҕо бүтэрбититтэн үөрэххэ киирии 100 % тэҥнэстэ.
Бүтүн Арассыыйатааҕы үөрэнээччилэр олимпиадаларын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай олимпиадатын улуустааҕы түһүмэҕэр уопсайа 115 үөрэнээччи кытынна (45%), кинилэртэн 38 (33%) кыттааччы кыайыылаах уонна призер буоллулар. Өрөспүүбүлүкэҕэ 4 оҕо ыҥырылынна.
Улуустааҕы методическай үлэ
Үөрэх хаачыстыбатын үрдэтэр сыаллаах хас биирдии педагог идэтин, профессиональнай таһымын үрдэтэригэр ураты болҕомто ууруллар, сыл устата былааннаах үлэ ыытыллар. «2024 сыл Учуутала» улууска ыытыллыбыт күрэххэ уопсайа 4 учуутал кыттыыны ылла. Уопсай күрэх түмүгүнэн кыайыылааҕынан улуус «2024 сыл бастыҥ учуутала» И.Н. Слепцов аатынан Кустуур орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала Горохова Елена Афанасьевна буолла.
«Сыл Учуутала — 2024» өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэххэ Горохова Елена Афанасьевна кыттан “Педагог-наставник” анал бэлиэ хаһаайына буолла.
Үɵрэхтээḥиҥҥэ улахан болҕомто ууруллан «Арктика Учууталлара» судаарыстыбаннай бырагыраама үлэлиир. Ол чэрчитинэн Арктика улуустарыгар ɵрɵспүүбүлүкэ араас муннуктарыгар, С.Н.Донской-II аатынан үɵрэҕи сайыннарар уонна идэни үрдэтэр институт лектордара үлэḥиттэр таḥымнарын үрдэтиигэ дириҥ ис хоḥоонноох үлэлэри, куурустары ыыталлар. Бу бырайыак былаанынан алтынньы-ахсынньы ыйдарга улууска институт үлэḥиттэрэ кэлэн куурус ыытан, үлэлээн бардылар. Сүрүн болҕомто Биир кэлим эксээмэҥҥэ (ЕГЭ) уонна сүрүн судаарыстыбаннай эксээмэҥҥэ (ОГЭ) хаачыстыбаны үрдэтиигэ туһаайылынна. Нуучча тылын уонна литературатын учууталларыгар Аммосова В.В, филология хаапыдыратын старшай преподавателэ, географияҕа Михайлова Т.В., информатика (КОГЭ) Прокопьев М.С., математикаҕа Фролов Г.Г., ону тэҥэ Слепцова М.Н. оҕо уḥуйааннарыгар ФОП хайысхатынан саҥа киирбит ирдэбил сүнньүнэн, иитээччилэргэ куурус ыыттылар.
Маны тэҥэ, 9 уонна 11 кылаас оҕолоругар лекция ыытылынна, Биир кэлим эксээмэҥҥэ уонна сүрүн судаарыстыбаннай эксээмэҥҥэ бэлэмнээтилэр.
Ааспыт сыл ахсынньы ыйыгар ыытыллыбыт Хотугу Аҕыйах ахсааннаах норуоттар сийиэстэригэр ылыллыбыт резолюция сүнньүнэн, аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар тылларыгар уонна култуураларыгар сүрүн болҕомтону уурууга филологическай наука кандидата Бугаев Николай Иннокентьевич эбээн тылын уонна литературатын учууталларыгар, эбии үɵрэхтээḥин үлэḥиттэригэр, уḥуйааннар иитээччилэригэр кылгас кэмнээх үөрэх ыытта.
Оҕо сайыҥҥы сынньалаҥа.
Оҕолор сайыҥҥы сынньалаҥнарын тэрийии билигин улахан болҕомтону уонна эппиэтинэһи эрэйэр. Уопсайа 36 оҕо төрөппүттэрин, аймахтарын кытта таба иитиитигэр ыстаадаҕа уонна от үлэтигэр тахсан көмөлөстө, үлэлээтэ.
- 21 оҕо олохтоох дьаhалта уонна Дьарыктаах буолуу киин нөҥүө «ВОЛОНТЕР» лааҕырга бөһүөлэги тупсарыыга, ыраастааһыҥҥа көхтөөхтүк үлэлээтилэр.
- Өрөспүүбүлүкэ бүдьүөтүттэн оҕо сайыҥҥы сынньалаҥын аһылыгын тэрийиигэ 699 264 солк. үбүлэннэ. Анал дьайыы кытыылаахтарын оҕолорун сайыҥҥы сынньалаҥнарыгар 66 486 солк. көрүллүннэ.
Улуус бүддьүөтүттэн –970 00,00 солк. лааҕырдарга үлэлээбит дьон хамнастарыгар көрүллүннэ. Араас хайысхалаах сынньалаҥ лааҕырдара үлэлээтилэр, аһылыктаах лааҕыр 1 сезон.
Ол курдук:
— Саккырыырга «Осикатан» (1 сезон) — 50 оҕо;
— Дьарҕалаахха «Күнчээн» (1 сезон) — 20 оҕо;
— Кустуурга «Күнчээн» (1 сезон) — 40 оҕо.
Маны таһынан аһылыга суох кыра кэмнээх куруһуоктары үөрэх тэрилтэлэрэ ыыттылар.
— Оҕо саас киинэ «Колорит», «Бипту», «Растениеводство на Севере» куруһуоктара үлэлээтилэр. Уопсайа 45-тэн тахса оҕо сырытта.
— Оҕо спортивнай оскуолата «Спор эйгэтигэр» куруhуогар 15 оҕону дьарыктаата.
— Саккырыыр орто оскуолата «Барытын билиэхпин баҕарабын» — 25 оҕо.
— Кустуур орто оскуолата «Өбүгэлэрим ыллыктарынан» куруһуок — 10 оҕо.
— Дьарҕалаах орто оскуолата «Спорт эйгэтигэр» куруһуок — 15.
Сайын ахсын оҕолор өрөспүүбүлүкэ таһыгар баран сынньанан кэлэллэр. Ааспыт сыл үс нэһилиэктэн Краснодарскай кыраайга (Сочи) — 4 оҕо сырытта. Өрөспүүбүлүкэ иһигэр 3 оҕо сынньанна.
Улуус үрдүнэн уопсайа 285 оҕо сайыҥҥы тэрээһиннэргэ хабылыннылар.