Тэрилтэ салайааччыларын үлэни- хамнаҺы торумнуур мунньахтарын улуус баҺылыга Иннокентий Стручков салайан ыытта
— Дьокуускай куоракка сырыым кэмигэр элбэх министиэристибэлргэ, биэдэмистибэлэргэ сырыттым. Үөһээ Бытантай нэһилиэгин баһылыга Лев Гороховтыын «Якутлесресурс” тэрилтэҕэ сылдьан өртөөһүн боппуруостарын тула үлэлэстибит. ӨртөөҺүнү саас ыытарга кэпсэтии ыытылынна. Кэлэр сылтан бу этиибитин ылыныахтара, диэн эрэнэбит.
Маны тэҥэ, улахан тутууларбыт тула тустаах салайааччылары кытта көрсөн кэпсэттим. Ол курдук, Кустуурга тутуллуохтаах оскуола – саад иккис, Дьарҕаалахтааҕы оскуола – саад үһүс уочаракка тахсан биэрдилэр. Онон, бу улахан эбийиэктэрбит тутууларын уочарата чугаһаата. Бу үлэлэри улуус куратора Мария Аргунова тус болҕомтотугар ылан иилиир.
“Хаарчаана” уһуйаан тутуута эмиэ сүрүн болҕомтоҕо турар, тиһиктээх үлэни ыытабыт. Ол курдук, бырайыактыыр – симиэтэлиир докумуонун (ПСД) өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн суотугар оҥоһулларыгар СӨ тутуутун министиэристибэтигэр СӨ үөрэҕириитин министиэристибэтиттэн сайаапка ыыттардыбыт. Бүддьүөт чопчулааһыныгар сайаапкабыт киириэҕэ, диэн эрэнэ кэтэһэбит.
***
Бу күннэргэ Торгово- логистическай киин бэдэрээччигэ «Урус» хааччахтаммыт тэрилтэ бэрэстэбиитэллэрэ кэлэннэр, тутуу хаамыытын былаанныыр үлэни ыытыахтара. Маны тэҥэ, биригээдэ кэлэн, тутар үлэ саҕаланыаҕа. Бу киин 2025 сылга үлэҕэ киирэр.
***
Өрөспүүбүлүкэҕэ «БаҺаартан ордук сэрэхтээх буолуу» эрэсиимэ биллэриллибитэ.
БиҺиги улууспутугар Эдьигээн силбэҺитиигэр уот баара бэлиэтэнэр. Туочука ыраах тайаан сытар буолан умулларыы ыытыллыбат. Ойуурга сылдьааччылар, отчуттар, балыксыттар, отонньуттар бука бары уоттан сэрэхтээх буоларгытыгар! Ыстыраап кээмэйэ улахан, миэрэ кытаанах. Айылҕабытыгар харыстабыллаахтык сыҺыаннаҺыахха!
Атырдьах ыйыгар Күөҕүлүүр күөлү чинчийэр билим үөрэхтээхтэрэ кэлэллэрэ былааннанар. Эрдэтинэ, бу күөлбүт таҺымыттан тахсар куттал баар, диэн сэрэтии тахсыбыта.
Өрөспүүбүлүкэҕэ «Внеси свою лепту в Победу» аахсыйа ыытыллар. Бүгүҥҥү күҥҥэ биҺиги улууспутугар 416000 солк. хомулунна. Манна ордук көхтөөхтүк Оҕо саас киинэ, «Хаарчаана», «Кэнчээри» уҺуйааннар, Оҕо уонна ыччат спортивнай оскуолата, «Сахаэнерго” биир бастакынан кыттыҺаннар биир күннээх хамнастарын Кыайыыга анаатылар. БиҺиги хомуллубут харчынан байыастарбыт көрдөҺүүлэринэн аныгы дрон-детектор ылыах этибит. Тоҕо диэтэр, маннык дроннар биҺиги оҕолорбут олохторун харыстыырга биир сүрүн күүс буолар. Бары билэ-истэ олорорбут курдук, дрон сэриитэ олус сытыырхайда, тыаҺа суох кэлэн олоххо улахан сэрэҕи дьайар. Оҕолорбут үгүс элбэх эстиини, тыаҺы- ууҺу көрсүбүт, контузияламмыт буолан истэллэрэ мөлтөх. Онон, бука бары тэрилтэ салайааччылара уонна биир дойдулаахтарбыт! Оҕолорбутугар күүс-көмө буолуохха, сэп сэбиргэл ылыыга кыттыҺыҥ, диэн ыҥырабын!
***
От ыйын 18-19 күннэригэр Гражданскай оборонаҕа бэлэм буолуу дьарыктара ыытыллыахтара.
***
Кэлэр сылга «Хаарбах дьиэттэн көҺөрүү» бырагырааманан икки 10-нуу кыбартыыралаах дьиэ тутуллара былааннанар. Бу эбийиэктэр бырайыактара оҥоһуллан судаарыстыбаннай экспертизаҕа ыытылыннылар. Билиҥҥи кэмҥэ, сири тэҥнээһин үлэтэ ыытыллар. Дьиэлэр тутуулара 2025 сыл балаҕан ыйыгар түмүктэниэхтээх. Маны таһынан, «Үтүө дьыала» бырагыраамаҕа сайаапка хомуйуу саҕаланна. Бырагыраама чэрчитинэн исписэлиистэргэ ананар дьиэ тутуутун былаанныыбыт. Манна үлэ ыытыллар. Санатан эттэххэ, бу бырагыраама чэрчитинэн өрөспүүбүлүкэҕэ 500 мөл.солк. көрүллүбүтэ, мантан 30% арктическай улуустарга көрөрү былааннаатылар.
Дьокуускайга үлэ сырыым кэмигэр, Үөһээ Бытантай нэһилиэгин баһылыга Лев Гороховтыын «Якутлесресурс” тэрилтэҕэ сылдьан өртөөһүн боппуруостарын тула үлэлэстибит. ӨртөөҺүнү саас ыытарга кэпсэтии ыытылынна. Кэлэр сылтан бу этиибитин ылыныахтара, диэн эрэнэбит.
Маны тэҥэ, улахан тутууларбыт тула тустаах салайааччылары кытта көрсөн кэпсэттим. Ол курдук, Кустуурга тутуллуохтаах оскуола – саад иккис, Дьарҕаалахтааҕы оскуола – саад үһүс уочаракка тахсан биэрдилэр. Онон, бу улахан эбийиэктэрбит тутууларын уочарата чугаһаата. Бу үлэлэри улуус куратора Мария Аргунова тус болҕомтотугар ылан иилиир.
“Хаарчаана” уһуйаан тутуута эмиэ сүрүн болҕомтоҕо турар, тиһиктээх үлэни ыытабыт. Ол курдук, бырайыактыыр – симиэтэлиир докумуонун (ПСД) өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүн суотугар оҥоһулларыгар СӨ тутуутун министиэристибэтигэр СӨ үөрэҕириитин министиэристибэтиттэн сайаапка ыыттардыбыт. Бүддьүөт чопчулааһыныгар сайаапкабыт киириэҕэ, диэн эрэнэ кэтэһэбит.
***
Дмитрий Сыроватский, Түгэһиир баһылыгын солбуйааччыта: Үлэ былаанынан ыытыллар. Билиҥҥи кэмҥэ нэһилиэк иһинээҕи суолларга үлэ барар. Маны тэҥэ, ыты быстах тутар пуун тутуута саҕаланар. Бу пуун олохтоох көҕүлээһиннэри өйүүр бырагыраама чэрчитинэн сайаапкабыт кыайан үбүлээһин көрүллүбүтэ, барыта 2 мөл.солк. матырыйаал ылыллан тиэллибитэ. Эмиэ бу бырагыраамаҕа кыттаммыт, тупсарыыга сайаапкабыт кыайбыта. Ол иитинэн Портовская уулусса сырдатыытыгар диэн, 2 мөл.солк. үбүлээһин көрүллүбүтэ, саас матырыйаалын барытын тиэйбиппит. Бэдэрээччик бу күннэргэ үлэтин саҕалыыр. Манна 1 км. усталаах уулуссаҕа барыта аныгылыы, тимир опоралар туруохтаахтар. Бу күннэргэ волонтердар үлэлэрин түмүктээтилэр, уулуссалары хомуйааһыҥҥа, этнокултуурунай киин өрөмүөнүгэр сүрдээх үчүгэйдик үлэлээн, төһүү буоллулар. Убаастабыллаах биир дойдулаахтарбытыгар туһаайан этиэм этэ, оҕолорбут үлэлэрин харыстахха, бөһүөлэкпитин ыраастык тутуохха. Маҕаһыыннар иннилэригэр, хонтуораларга бөх – сыыс тоҕор уурналары туруораргыт наадалаах, ирдэнэр. Нэһилиэкпит тас көстүүтэ сирэйбит кэриэтэ, бэйэбититтэн тутулуктаах, диэн санаанан салайтарыахха.
***
— Быйыл биһиги оҕолорбут хаһааҥҥытааҕар даҕаны элбэх күрэхтэргэ кыттар кыахтанан, үгүстүк айаннаан киин сирдэргэ кыахтарын холоннулар, баай уопут ылыннылар. Маныаха улуус дьаһалтата оҕо сайдыытыгар диэн, тус сыаллаах үбүлээһин көрбүтэ улахан төһүү буолла. Ол курдук, үөрэх дьылын устата ыытыллыбыт Саха сирин үөрэнээччилэрин Спартакиадатыгар 24 оҕо кытынна. Дуобат, саахымат түһүмэҕэр 3 бочуоттаах миэстэни ситистилэр, тириэньэр Павел Абрамов. Инникитин да, оҕолорбут ситиһиилэринэн үөрдэ туруохтара, диэн эрэнэбин уонна күүс – көмө буолар дьоммутугар, салайааччыларга, төрөппүттэргэ махталбын этэбин, — диэн Оҕо уонна ыччат спортивнай оскуолатын дириэктэрэ Мария Афанасьева сырдатта.
***
- Уот ситимигэр үлэ былааннаммытынан ыытыллар. Уматык саппааһа кэлэр сыл кулун тутарыгар диэри тиийэр кээмэйэ хааччыллан турар. Кустуурга 50 кубтаах 6 уматык емкоһа турда. Бу нэһилиэккэ ситим үлэлэр түмүктэннилэр. Емкость пааркатын уопсай кээмэйэ 1200 куб. тахса. Уот төлөбүрэ от ыйын маҥнайгы күнүттэн ыарыыта. Ол курдук, бүддьүөт тэрилтэлэригэр 1кВт – 35.31 солк., атын сирэйдэргэ ( урбаанньыттар, коммерческай трилтэлр уо.д.а.) – 8.14 солк., нэһилиэньэҕэ 1 кВт – 6,01 солк. тэҥнэстэ, — диэн уот ситимин салайааччыта Владимир Дмитриев иһитиннэрдэ.
***
- Айылҕа харыстабылын инспекцията 20 урбаанньыкка бөҕү-сыыһы көрүүгэ ыстырап миэрэтэ түһэрдибит. Бу чааһыгар хонтуруол күүстээх, онон маҕаһыыннрагыт уо.да. тастарыгар урна туруорагыт булгуччу ирдэнэр, — Виктор Стручков иһитиннэрдэ.
***
Лена Бочкарева, т/х салайааччыта:
— От хампаанньата саҕаланна. Уопсай былаан 1308 туонна былааннаахпыт, онтон «Саха сүөҺүтэ» генофонда ХааҺына тэрилтэтигэр 508 туонна былаан тиэрдилиннэ. Бүгүҥҥү күҥҥэ Кустуурга 13 отчут 268 туоннаҕа, улуус киинигэр 210 туонна окко дуогабардар түҺэрсилиннилэр. 1 туонна окко «Саха сүөҺүтэ» ХТ 10000 солк.көрүллэр, онуоха эбии нэҺилиэктэр дьаҺалталара эбэллэр. Холобура, Кустуурга 1500 солк., Дьарҕаалаахха 5000 солк. эбии туоннатыгар көрдүлэр. Маны тэҥэ, тэрилтэлэринэн былаан тиэрдиллэр, уопсайа 104 туонна. Үтүө бачыымынан тэрилтэлэр КФХ- ларга тахсан көмөлөҺөллөр, бу быйыл да тэтимнээхтик салҕанарыгар.
Атырдьах ыйын 1 күнүттэн субуотунньуктар саҕаланыахтара, туора турбакка бука бары көхтөөхтүк кыттыаххыт, диэн эрэнэбит. Сахабыт ынаҕа аар саарга чэчирии, тэнийэ, үүт ас эгэлгэтэ үрүйэлии устарын туҺугар — Бары күүҺү окко!!!
***
Мария Чупрова, үөрэх салалтата: Улуустааҕы үөрэҕирии салалтатыгар «Абитуриент- штаб» үлэтэ салҕанар. Кэтээн көрдөххө, үрдүк үөрэх кыһатыгар киириэн баҕалаах лаппа аҕыйах. Абитуриент барыта 5 сиргэ сайабылыанньа биэрэр кыахтаах. БКЭ-ни 100% туттарылар.