Бу суруйуубун мин Эбээн-Бытантай улууһун 35 сыллаах үбүлүөйүнэн уонна улууска тыа хаһаайыстыбатын сылын түмүктүүр дьаһалларынан сибээстээн биһиги улууспутугар улааппыт, үлэлээн-хамнаан кынат үүннэрэн киэҥ эйгэҕэ тахсыбыт, учуонайга тиийэ үүммүт олохтоох кыыспыт, педагогическай наукалар кандидаттара Маргарита Егоровна уонна кини кэргэнэ, экономическай наукалар кандидаттара Василий Степанович Винокуровтар, Саха Өрөспүүблүкэтин дьоһун, мааны ыалларын туһунан суруйарга сананным.
Быйыл Арассыыйаҕа биллэриллибит Дьиэ Кэргэн сылынан уонна алтынньы ыйга бэлиэтэнэр Учуутал уонна Тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин күннэринэн сибээстээн алтынньы 3 күнүгэр Дьокуускайга Саха Өрөспүүблүкэтин национальнай бибилэтиэкэтин 2 этээһигэр биһиги биир дойдулаахтарбытын Маргарита Егоровна уонна Василий Степанович Винокуровтары кытта үгүс ыалдьыттаах «Үлэ дьоно: кэргэннии Винокуровтар» — диэн олус истиҥ көрсүһүү буолан ааста.
Бу көрсүһүүгэ мин Маргарита Егоровна бииргэ үөрэммит дьүөгэтин уонна биир дойдулааҕын быһыытынан ыҥырыылаах ыалдьыт буолан сырыттым.
Көрсүһүүнү саха сиэринэн — алгыһынан арчылаан арыйбыта Саха Өрөспүүбүлүкэтин Дархан этээччитэ, оһуохайдьыт Марта Николаева.
Эҕэрдэ тылларын тиэрдэ кэлбиттэр: СӨ үөрэҕин Министерствотыттан, Тыа хаһаайыстыбатын Министерствотыттан, Ил-Түмэнтэн, Маргарита Егоровна бииргэ үлэлээбит-алтыспыт табаарыстара-М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи Федеральнай Университет коллектива уонна Президенэ Евгения Михайловна, Саха национальнай оскуолаларын Научнай институтуттан, Өймөкөөнтөн, Сунтаартан, Дьааҥыттан, Эбээн-Бытантайтан Василий Степанович уонна Маргарита Егоровна кэллиэгэлэрэ, биир дойдулаахтара, доҕотторо уонна аймахтара. Кэргэнниилэр иккиэн науканан дьарыктанар дьон уонна Маргарита Егоровна Өрөспүүбүлүкэҕэ, тас эйгэҕэ да биллэр суруналыыс буолан иккиэн араас кэмнэргэ бэчээккэ таһаартарбыт матырыйаалларыттан сүүмэрдэнэн көрдөрүүгэ турбут улахан быыстапка дьон болҕомтотун тарта.
Олохтоох «Бытантай уоттара» хаһыатым ааҕааччыларыгар, ордук эдэр көлүөнэҕэ Маргарита Егоровна уонна Василий Степанович Винокуровтар диэн кимнээхтэрин, кинилэр үлэлэрин-хамнастарын, тус олохторун, биһиги улууспут уонна Өрөсспүүбүлүкэ сайдыытыгар үөрэхтээһин уонна тыа хаһаайыстыбатын салааларыгар киллэрбит кылааттарын туһунан бэйэм тус санаабынан уонна көрүүбүнэн суруйуубун саҕалыыбын.
Маргарита Егоровна Слепцова 1950 с. ахсынньы 28 күнүгэр Саха АССР Сунтаар оройуонун Үөһээ-Мэйик нэһилиэгэр төрөөбүт. Ийэтэ Ольга Антоновна уонна аҕата Николай Егорович Саха сирин промышленнай оройуоннарыгар үлэлии сылдьаннар, Николай Егорович Бүлүү ГЭС тутуутугар оһоллонон төрүт дойдутугар Саккырыырга кэргэнин уонна алта оҕотун 1965 с. көһөрөн аҕалбыт. Ол кэнниттэн уһаабатах, Дьокуускай балыыһатыгар сытан олохтон туораабыт.
Элбэх оҕолоох ийэ Ольга Антоновна бас-көс киһитин сүтэрэн, огдообо хаалан баран, 6 оҕотун син барыларын атахтарыгар туруоран үлэһит, үөрэхтээх дьон оҥортообута. Ийэтин сүрүн көмөлөһөөччүтүнэн ыал улахан оҕото Маргарита – Рита буолбута.
Кини биһигини кытта 9-10 «Б» кылаастарга (1967-1969 сс.) бииргэ үөрэммитэ. Рита үөрэҕэр туйгун, сэмэй уонна олус бэрээдэктээх кыыс этэ. Оскуолатааҕы I сүһүөх комсомольскай тэрилтэ сэкирэтээрэ буолан оскуола олоҕор көхтөөхтүк кыттара.
1969 сыл
Саккырыыр орто оскуолата, 1969 сыллааҕы выпускниктар
Рита 1969 с. Саккырыырдааҕы орто оскуоланы бүтэрэн баран, оччотооҕу тыа оҕотун сиэринэн дьааһылаҕа кып-кыра оҕолорго ньээнкэнэн үлэлии киирбитэ, «20 оҕону көрүү-истии, аһатыы-сиэтии туһугар түбүктээх үлэ этэ,” — диэн ахтар.
1 сыл үлэлээн баран, 1970 с. А.И. Герцен аатынан Ленинградтааҕы педагогическай институт физико-математическай отделениятыгар үөрэнэ киирбитэ.
Ол эрээри, бэрт ситиһиилээхтик үөрэнэн иһэн дьиэ кэргэнин балаһыанньатынан Дьокуускайдааҕы государственнай университекка (СГУ-га) кэтэхтэн үөрэххэ көһөргө күһэллибитэ уонна Саккырыырга үлэлии кэлбитэ, Саккырыыр орто оскуолатыгар пионер-баһаатайынан үлэтин саҕалаабыта. Кэнники оскуолаҕа үлэлиир сылларыгар математика учууталынан, завуһунан, директоры солбуйааччыннан үлэлээбитэ (1973-1978 сс).
1973 с. Маргарита Егоровна Дьааҥы оройуонугар тыа хаһаайыстыбатын управлениятыгар кылаабынай зоотехнигынан үлэлии кэлбит Өймөкөөнтөн төрүттээх эдэр уолу Василий Винокуровы кытта билсэн, 1975 сыллаахха Саккырыырга сыбаайбалаабыттара.
Маргарита Егоровна, биһиги кыыспыт олоҕун аргыһа ким буолбутай? Бириэмэ быыһын аргыыйдык сэгэтэн көрүөххэ!
Винокуров Василий Степанович 1944 с. бэс ыйын 1 күнүгэр Саха АССР Өймөкөөн оройуонун Үчүгэй нэһилиэгэр көннөрү үлэһит, холкуостаах дьон оҕолоро буолан сэрии сылларыгар интернакка олорон үөрэнэн олох кыһалҕатын кыратыттан билэн улааппыт.
Оскуола кэнниттэн «Оскуола-производство-ВУЗ» комсомольскай путевканан совхоз гарааһыгар слесарьтан үлэтин саҕалаабыт, ону сэргэ комсомол сэкирэтээринэн үлэлээбит, аармыйаҕа Салгын флотугар сулууспалаабыт, Дьокуускайдааҕы государственнай университет тыа хаһаайыстыбатын салаатын бүтэрэн, ученай-зоотехник буолан, Дьааҥы улууһугар үлэҕэ ананан кэлбит эдэр киһи этэ.
1975 с. Василий Степанович оччолорго Саккырыырга саҥа арыллыбыт сүөһү генетикатын үөрэтэр Бүтүн Союзтааҕы научнай институт бэрэстэбиитэлин быһыытынан тирэх (опорнай) пуунугар үлэлииргэ анаан «старшай научнай сотрудник» диэн институт салалтата бирикээс таһаарбыт (101 стр).
Онон Василий Степанович күтүөт да, үлэһит да буолан, Саккырыырга көһөн кэлэр уонна 1980 с. диэри манна үлэлиир.
Эдэр ыаллар бастакы оҕолоро, кыыстара Оля манна төрүүр.
Василий Степанович бу үлэлиир сылларыгар элбэх научнай үлэни саха сүөһүтүн үөрэтиигэ, үйэтитиигэ уонна саха сүөһүтүн харыстыыр дьаһаллары ылыыга үлэлэһэр.
Бу үлэлэр түмүктэринэн Бүтүн союзтааҕы научнай конференция быһаарыытынан Саха сүөһүтэ “Кыһыл Кинигэҕэ” киллэриллибит, анал боруода быһыытынан бигэргэтиллибит. Бу научнай опорнай пуун салайааччытынан П.А. Романов үлэлээбит (107 стр).
Саккырыырга олорбут-үлэлээбит кэмнэрин Василий Степанович олус истиҥник ахтар: «Онон Эбээн-Бытантай дьонноро үтүө майгылаах, инникигэ кэскиллээх олохтоохтор… Баатагай-Алыыта биһиги дьиэ кэргэҥҥэ умнуллубат үтүө өйдөбүллээх сир».
Биһиги улууска саха ынаҕа бэйэтин айылҕатынан хайдах чөл хаалбытын туһунан Василий Степанович кэпсээниттэн аахтахха маннык: Кини Баатаҕайга (1973-1975 сс.) тыа хаһаайыстыбатын управлениятыгар үлэлии олордоҕуна Дьааҥы олохтоох уолаттара: «Мясомолпром” дириэктэрэ Клим Николаевич Слепцов уонна спортивнай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Константин Николаевич Стручков киирэн кэлбиттэр: «Саккырыырга, Баатаҕай-Алыытыгар «симментал» уонна «белоголовай» ынах боруодалар сиэмэлэрин саха ынахтарыгар “искусственнай” осеменение оҥороору анал таараҕа, убаҕас азокка кутан илдьэллэр, дьэ ол сиэмэлэри тоҕон кээһиэххэ наада, онно эн илии баттааһыннаах кумааҕыҥ докумуонуҥ наада,» -диэн ыһа-тоҕо кэпсээтилэр, итинник ньыма Саха сиригэр киэҥник тарҕанан эрэр буолан, уһук хоту оройуоҥҥа суол-иис мөлтөҕүттэн саҥа тиийэн кэлбит.
Бу ньыманнан буоһатыыны оччотооҕу Саккырыырга баар опорнай пуун салайааччыта, т/х наукатын кандидата Г.П. Коротов салайара.
Мин уолаттар этиилэригэр сөбүлэстим уонна ол сиэмэлэри тоҕоллоругар көҥүл сурук биэрдим. Ол докумуону ылан Клим Николаевич уонна Константин Николаевич авиапортка тиийэн «ол тааралаах сиэмэлэри тоҕон кэбиспиттэр. Инньэ гынан саха сүөһүтэ булкуспакка бу баччаҕа диэри тиийэн кэлбитигэр Дьааҥы оройуонун хорсун санаалаах уолаттара улахан өҥөлөөхтөр» — диэн Василий Степанович оччотооҕу балаһыанньаны хайдах баарынан суруйбут. Онно айдаан тахсан үлэтиттэн уһулла сыспытын кытта ахтыбыт (91 стр).
Мин санаабынан оччотооҕу былаас партиятын быһаарыыларын, соруктарын утарар улаханнык дьарыллар кэмигэр бу кырдьык даҕаны хорсун быһыы буолар. Онон, саха өбүгэ ынаҕын дьылҕатын модун санааларынан турууласпыт бу оччотооҕу эдэр дьоҥҥо өйдөбүнньүгү биһиги улууспутугар туруоруохха диэн санаалаахпын, этиилээхпин. Ити саха сүөһүтүн пааматынньыгын таһыгар стелла туруоран, саха норуотун патриоттара Слепцов Клим Николаевич, Стручков Константин Николаевич уонна Винокуров Василий Степанович ааттарын көмүс буукубанан суруйан үйэтитиэххэ баара. Саха сүөһүтүн үөрэтиигэ П.А. Романов өҥөтүн Саккырыыр олохтоохторо билиҥҥээҥҥэ диэри өйдүүллэр. Кини мөссүөнэ эмиэ стеллаҕа суруллуон наада эбит дии саныыбын.
Манна биһиги, саккырыырдар, бастакы учуонай уолбут Стручков Егор Тимофеевич, Тимирязевскай Академияны кыһыл дипломунан бүтэрбит киһибит, саха сүөһүтүнэн киэн туттара уонна диссертациятын «Үрүҥ ас» (молочная продукция) диэн тиэмэ көмүскээн биологическай наукалар кандидаттара буолбутун умнарбыт табыллыбат дии саныыбын.
Суруйан испит тиэмэбиттэн кыратык халыйан ыллым… Салгыыбын.
Ити Дьааҥы улууһугар үлэлии сылдьан селекционер-зоотехник Г.А. Аммосовы кытта саха сылгытыгар научнай-селекционнай үлэни ыытан Дьааҥы сылгыта олохтоох сылгы буоларын дакаастыыллар. В.С. Винокуров ахтыытыгар маннык диэн суруйар:
“Бу Дьааҥы оройуонугар наукаҕа бастакы хардыыбын оҥорбутум уонна саха сүөһүтүн сүтэр кыыллар-сүөллэр ахсааннарыгар «Кыһыл Кинигэҕэ” киллэрбит сүҥкэн кылааттаахпын”.
1980 с. Василий Степанович партия ыйыытынан «Эҥэ» сопхуоска партком сэкирэтээринэн ананан дьиэ кэргэнинээн Саккырыыртан көһөн, онно 4 сыл олорон-үлэлээн, эбии уол оҕолонон, аны 1983 с. Өймөкөөҥҥө «Өймөкөөн» совхоз кылаабынай зоотехнигынан ананар.
1984 с. Анаабыр оройуонугар райисполком бэрэссэдээтэлин I солбуйааччытынан уонна тыа хаһаайыстыбатын управлениятын начаалынньыгынан ананан көһөрөллөр.
1989 с. эмиэ Өймөкөөн оройуонугар «Үчүгэй» диэн былыргы нэһилиэккэ, Василий Степанович бэйэтин төрөөбүт сиригэр «Опытнай производственнай хаһаайыстыба» (ОПХ) директорынан үлэлииргэ сөбүлэһэн эмиэ көһөллөр.
Бу «Үчүгэйин» нэһилиэгин саҥаттан атаҕар туруорбутун туһунан Василий Степанович «Дьылҕам миэнэ-олоҕум оҥкула» ахтыы кинигэтигэр сиһилии суруйбут.
Муударай нуучча норуотун өс хоһоонугар этиллэриини, кырдьык даҕаны «Где родился, там и пригодился» — диэн этииннэн салайтаран, Василий Степанович төрөөбүт нэһилиэгэр иккис тыын уган, биир дойдулаахтарын олоҕун тупсарбытыгар махтанан, Өймөкөөн улууһун дьоно кэргэннии Маргарита Егоровна уонна Василий Степанович Винокуровтарга «Өймөкөөн улууһун бочуоттаах олохтооҕо» ааты иҥэрбиттэрэ уонна быйыл 2024 с. от ыйын 2 күнүгэр Туймаада хочотугар «Үс Хатыҥҥа» Өймөкөөн улууһун түһүлгэтигэр В.С. Винокуровы 80 ытык сааһынан «Үчүгэй» нэһилиэгиттэн биир дойдулаахтара улахан өрөгөй түһүлгэтин тэрийбиттэрэ.
Василий Степанович Республика салалтатыттан, Министерстволарыттан элбэх эҕэрдэ суруктары туппута, бу Василий Степанович олорбут олоҕун уонна үлэтин үрдүктүк сыаналааһын буолар.
Ытык ыал Маргарита Егоровна уонна Василий Степанович Винокуровтар олохторун уонна үтүө ааттарын Өрөспүүбүлүкэ биир бастыҥ сурунаала «Үйэ» бэйэтин балаһатыгар эмиэ үйэлэргэ үйэтиппитэ.
Василий сүрүн үлэтин 1995 с. түмүктээн баран, ити сыл Дьокуускай куоракка көһөн тиийэн, Саха сиринээҕи тыа хаһаайыстыбатын научнай-чинчийэр институтугар дириэктэри солбуйааччынан ананар (1998-2013), салгыы агропромышленнай комплекска араас дуоһунастарга үлэлээн баран, 2015 с. биэнсийэҕэ тахсар.
Оттон Өймөкөөнүн туһунан Василий Степанович чахчы да ис дууһаттан саҕыллар тылларынан бу курдук этэр: «Өймөкөөҥҥө хоту дойду сахалара былыр-былыргыттан олорбут сирдэрэ… Ханна да сырыттарбын-үлэлээтэрбин Өймөкөөн сахатынабын»-диэн дорҕоонноохтук этэбин (34 стр).
Оттон Дьиэ кэргэҥҥэ сахалыы эйгэни тэрийии туһунан кини эмиэ ураты көрүүлээх: “Маргарита Егоровна миэхэ кэргэн тахсарыгар сахалыы соччо үчүгэйдик билбэт, нууччалыы иитиилээх, «русско-язычная саха» этэ, тоҕо диэтэххэ, кинилэр төрөппүттэрин кытта Мииринэйинэн, Чернышевскайынан сылдьан улааппыттар, нууччалыы үөрэммиттэр.
Оттон мин төһө да көмүстээх Өймөкөөн ыччата буолларбын, сахалыы эйгэлээх, сахалыы саҥалаах, сахалыы иитиилээх, этэллэрин курдук «якутский грузин» акценнаах, сыыһа-халты саҥалааҕым” диэн күлбүт.
Ыал буолан баран хара маҥнайгыттан дьиэбитигэр сахалыы кэпсэтэр буолбуппут. Маргарита Егоровна төрөөбүт төрүт тылын аҕыйах кэминэн толору баһылаабыта. Биһиги дьиэ кэргэҥҥэ сахалыы кэпсэтии үгэс курдук күннээҕи туттар тылбыт. Оҕолорбут сахалыы үөрэммиттэрэ, оттон билигин сиэннэрбит сахалыы кэпсэтэллэр, үөрэнэллэр.
Маргарита Егоровна мэлдьи этэр: «Ийэ тылын билбэт оҕо кэлин улаатан баран улахан охсууну ылыан сөп” – диэн (51 стр.).
2022 с. ахсынньы 8 күнүгэр, икки сыллааҕыта, Дьокуускай куоракка Бырабыыталыстыба 2 № дьиэтин аактабай саалатыгар Өрөспүүбүлүкэ тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, бэтэрээнэ, экономическай наукалар кандидаттара, Саха АССР 12-с ыҥырыылаах Үрдүкү Сэбиэтин дьокутааттара, 3 хотугу улуустар (Эбээн-Бытантай, Анаабыр, Өймөкөөн) бочуоттаах олохтоохторо, хоту сиргэ тыа хаһаайыстыбатын сайдыытыгар хас да научнай үлэлэр ааптардара Винокуров Василий Степанович «Дьылҕам миэнэ-олоҕум оҥкула» (сэрии сылын оҕотун дьылҕата) мемуар-ахтыы кинигэтин презентациятыгар эмиэ ыҥырыылаах ыалдьыт буолан сылдьан турардаахпын.
Бу тэрээһиҥҥэ эмиэ быйылгы курдук бэрт элбэх ыҥырыылаах ыалдьыт Дьокуускайтан, Өймөкөөнтөн, Дьааҥыттан, Анаабыртан, Эбээн-Бытантайтан кэлэн эҕэрдэ эгэлгэтин, тыл бастыҥын эппиттэрэ, бииргэ үлэлээбит-олорбут кэмнэрин ахтыспыттара.
Бэрт элбэх хаартыскалардаах, докумуоннардаах кинигэ, сэрии оҕотун дьылҕатын, салгыы кини олоҕун бүүс-бүтүннүү кэпсиир, 8 сыл устата өй-санаа түмүллэн-наарданан суруллубут бэртээхэй сэһэн-айымньы!
Василий Степанович оҕо сааһыттан саҕалаан араас хомолтолоох да, үөрүүлээх олоҕун түгэннэрин, саныыр санааларын кырдьыгынан, туох да киэргэтиитэ суох, уу сахалыы толкуйунан суруйбутун киһи тартаран ааҕар, мин бу кинигэни оруобуна 3-тэ аахтым.
Бу «Дьылҕам миэнэ-олоҕум оҥкула» кинигэ Саха АССР 100 сылыгар аналлаах Өймөкөөн улууһун тэрээһиннэрин чэрчитинэн улуус баһылыгын Сивцев И.С. өйөбүлүнэн тахсыбыт этэ. Манна хардаран-махтанан Винокуровтар дьиэ кэргэннэрэ 2023 сыл сайыныгар Өймөкөөҥҥө ыытыллыахтаах Ыһыах тэрээһинигэр анаан 100 000 солкуобайдаах сертификаты бэлэх ууммуттара.
Мин тус санаабынан толкуйдаатахпына маннык дириҥ хабааннаах, туһааннаах киһи-салайааччы үлэтин-хамнаһын, олоҕун сырдатар, үгүс үлэһит боростуой дьону: табаһыттары, сылгыһыттары, сүөһү үлэһиттэрин хас биирдиилэрин үтүө тылынан ахтан-санаан уу сахалыы суруллубут кинигэ да, атын да матырыйаал бэрт сэдэх.
Кинигэни Василий Степанович олоҕун аргыһа, 2 оҕотун ийэтэ, 4 сиэнин эбэтэ Маргарита Егоровна Винокурова бэйэтинэн эрэдээксийэлээн таһаартарбыт.
Онон бу кинигэ 2 учуонай үлэтин түмүгэ: бу буолар бэйэ-бэйэҕэ убаастабыл, үйэлээх таптал бэлиэтэ!
Мин бу суруйуубар ити Василий Степанович кинигэтиттэн быһа тардыылары кыбыттым. Онон ааҕааччыларым уонна Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо бу кинигэни булан ааҕыҥ, сэргээҥ!
Василий Степанович научнай-тэрийэр уонна общественнай үлэҕэ бочуоттаах ааттара уонна наҕараадалара:
- Арассыыйа төрүт наукаларын Академиятын чилиэн-корреспондена;
- Хотугу форум Академига;
- «Билии» общество штаты таһынан лектора.
- “М. Ломоносов 300 сылыгар” аналлаах үбүлүөйүнэй мэтээл,
- Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ытык сүбэтин үрдүкү бэлиэ уо.д.а. ведомственнай бэлиэлэр, Грамоталар хаһаайыннара.
Оттон Винокуровтар дьиэ кэргэн Күн Күбэй ийэлэрэ, Саха Далбар хотуна айылҕаттан анаммыт аналын толорон, кэргэнэ ханна да анаммытын, тугу да үлэлээбитин иһин олох суолун устун тэҥҥэ хардыылаан, таптыыр идэтинэн математика учууталынан үлэлээн киирэн барар эбит. Ол курдук Саккырыыр оскуолатыгар математика учууталынан, завуһунан, оскуола директорын солбуйааччыннан үлэлээбитэ:
- Верхоянскайга Боронук 8 кылаастаах оскуолатыгар, Эҥэ нэһилиэгин орто оскуолатыгар математика учууталынан;
- Өймөкөөҥҥө Томтор орто оскуолатыгар математика учууталынан, директоры солбуйааччынан;
- Оттон Анаабыр оройуонугар оройуоннааҕы методкабинет сэбиэдиссэйинэн;
- Өймөкөөҥҥө Үчүгэй орто оскуолатыгар математика учууталынан уонна маҥнайгы директорынан үлэлээбитэ.
Маргарита Егоровна бу тыа сирдэригэр үлэлиир сылларыгар сүрүн үлэтин таһынан элбэх общественнай ноҕоруусканы толороро: Оройуоннааҕы дьахталлар Сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ, Дьахталлар 8-с съезтэрин делегата, «Трезвость» общество бэрэссэдээтэлэ, «Билии» общество чилиэнэ, Өймөкөөҥҥө «Үчүгэй» нэһилиэгин дьокутаата, оройуон норуодунай – дьокутааттарын II ыҥырыылаах сэбиэтин 2 төгүллээх дьокутаата.
Маргарита Егоровна «Үчүгэй» нэһилиэгин бастакы баһылыгынан талыллан үлэлээбитэ.
Василий Степанович партия сорудаҕынан үлэттэн үлэҕэ ананан, 6 төгүл көспүттэрин кэпсииригэр кэргэнин Маргарита Егоровна киэҥ-холку майгытын, үтүө санаатын, толкуйун, дьулуурун, олоҕу сыаналыырын, өйдүүрүн – өйүүрүн иһин махтанар тылларын мин сөбүлүү аахтым (48-49 стр).
1995 с. Дьокуускайга көһөн баран кэргэннии Винокуровтар үлэ быыһыгар научнай үлэнэн күүскэ дьарыктаналлар. Маргарита Егоровна оҕону-ыччаты иитиигэ-үөрэтиигэ 50-н тахса сыл үлэлээбит математика учуутала, үөрэх кинигэтин нууччалыыттан сахалыыга тылбаасчыт, икки тыллаах уһуйааччы уонна суруналыыс.
Дьокуускайдааҕы государственнай университекка кэтэхтэн аспирантураны бүтэрэн, 2003 сыллаахха уопсай үөрэхтээһиҥҥэ кандидатскай диссертацияны көмүскээн наука кандидата буолбута.
- Маргарита Егоровна Винокурова Эбээн-Бытантай уонна Өймөкөөн улуустарын бочуоттаах олохтооҕо;
- Педагогическай наукалар кандидаттара;
- Арассыыйаҕа норуот үөрэхтээһинин туйгуна;
- Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ;
- Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр «Учууталлар учууталлара» уонна «Саха Өрөспүүбүлүкэтин методиһа» диэн бэлиэлэр хаһаайыннара.
- «Төрүт наукаҕа уонна үөрэхтээһиҥҥэ Арассыыйа Академиятын үтүөлээх үлэһитэ»;
- «Арассыыйа учуонайдара» энциклопедия 5 туомугар, «Саха Өрөспүүбүлүкэтин» педагогическай энциклопедиятын II туомугар, киллэриллибит биллэр учуонай уонна учуутал.
- «Хоту сири сайыннарыыга», «Аҕа Дойду сэриитигэр Кыайыы 70 сылыгар аналлаах үбүлүөйүнэй мэтээллэр» хаһаайыннара.
Аны суруналыыстыка салаатыгар:
- Бүтүн Арассыыйатааҕы «Патриот России-2012» суруналыыстыка салаатыгар лауреата;
- 2014 с. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Культура сылын сырдатыыга сурунаалыстыка салаатыгар күрэх кыайыылааҕа.
- Былырыын, 2023 с. СМИ (сырдатар-маассабай сириэстибэлэр) Баалларыгар Маргарита Егоровна «Сыл общественнай суруналыыһа» диэн бэлиэни туппута.
- Оттон Дьокуускай куорат мэрэ Е. Григорьев илиититтэн «Үөрэхтээһин эйгэтигэр Бочуоттаах настаабынньык» диэн бэлиэни ылбыта.
Быйыл, 2024 с. алтынньы 27 күнүгэр, Саха НКИХ ТВ каналыгар: «Сырдыгы саҕар аналынан» — диэн педагогическай наука кандидата Маргарита Егоровна Винокурова кэнчээри ыччаты иитиигэ 50-н тахса сыл эҥкилэ суох үлэлээн кэлбитин туһунан сэһэнин көрдөрбүттэрэ.
2014 с. Винокуровтар Дьиэ кэргэннэрэ Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, таптал уонна бэриниилээх буолуу күнүгэр, дьиэ кэргэн үгэстэрин үйэтитиигэ, үлэлэрин-сыраларын холбоон дьиэ кэргэн туруктаах олоҕун хааччыйбыттарын уонна обществоҕа туһалаах дьону иитэн таһаарбыттарын иһин тэрийэр Кэмитиэт Грамотатынан наҕараадаламмыттара — диэн туран, Эбээн-Бытантай улууһун дьоно үөрэхтээх, талааннаах, ситиһиилээх дьоннорбутунан киэн туттуохтаахпыт уонна оҕоҕо-ыччакка кинилэр тустарынан билиибитин тиэрдиэхтээхпит диэн санаанан суруйуубун түмүктүүбүн.
Светлана Горохова (Харысхаана), биһиги уопс. кэрр.