“Аллараа–Бытантай нэһилиэгэ» МТ дьаһалтата 2024 сылга ыыппыт үлэтин отчуота

Аллараа-Бытантай нэһилиэгин дьаһалтатыгар муниципальнай дуоһунастарга 5, 2 киһи дуогабарынан үлэлииллэр. Дьаһалта 1 муниципальнай тэрилтэлээх, «Маранга» ЭКК, манна 5 үлэһиттээх.

Нэһилиэккэ хаһаайыстыбаннай кинигэҕэ киирбитинэн 730 киһи ахсаана баар.  Бу иһигэр 30 устудьуон. Орто оскуолаҕа 91 оҕо үөрэнэр, оҕо уһуйаана 32 иитиллээччилээх.

Нэһилиэккэ уопсайа  араас группалаах 34 доруобуйатыгар хааччахтаах дьонноохпут, 9-һа оҕо. Үлэтэ суохтар учуоттарыгар 3 киһи турар.

Норуот итэҕэлин ылбыт, 9 киһи нэһилиэк дьокутааттарын Сэбиэтин салайаллар. Дьаһалта сүрүн үлэтин-хамнаһын нэһилиэк бэрэстэбиитэллээх уорганын кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиир.

Байыаннай сулууспа кэккэтигэр 2 уол сулууспалыыр. Анал байыаннай дьайыыга барыта10 уол ыҥырыллан барбытыттан,  билигин 8 уол сылдьар.

-Төрөөбүтүн туһунан туоһу сурук – 4 оҕо;

— Аҕаны быһаарар туһунан туоһу сурук – 1;

— Эр-ойох буолуу туһунан туоһу сурук – 0 ыал;

— Кэргэнниилэр арахсыбыттарыгар туоһу сурук – 1 ыал;

— Өлбүтүн туһунан – 10 .

Бүддьүөт туһаныыта

 2024 сыл ахсынньы 27 күнүгэр диэри барыта  54 509,523 тыһыынча солк., былааннаммытынан – 54 300,725 тыһ. солк. о.э. сыллааҕы былаан 100,3 % толоруллубут, ол иһигэр:

Нолуоктан киирэр уонна нолуога суох киириилэр – 9 702.154 тыһыынча солк., о.э. былаан 101.5 % туолбут.

Федеральнай, өрөспүүбүлүкэ бүддьүөттэриттэн 8 598,593 тыһ. солк., о.э. былаан 100 % туолбут.

Бүддьүөт ороскуоттуур чааһа– 45 966,638 тыһыынча солкуобай, о.э. былаан 83,8 % толоруллубут.

Судаарысыбаннай боппуруоска – 16 577,760 тыһ. солк., о.э. 85,8 %;

Национальнай оборона – 863,553 тыһ. солкуобай, о.э. 100 %;

Национальнай безопасность уонна правоохранительнай өҥөлөр– 697 658,68 тыһ. солк., о.э. 100 %;

Национальнай экономикаҕа – 2 805,424 тыһ. солк., о.э. 56,1 %;

Коммунальнай өҥөҕө – 12 202 730 тыһ. солк.,  о.э. 100 %;

Кыаммат араҥа5а көмөҕө — 266,00 тыһ. солк.,  о.э. 87,2 % ;

Ыччат политикатыгар – 908 592 тыһ. солк., о.э. 100 %;

Физкультура, спорт – 120 тыһ. солк., о.э. 100 %;

Культура – 21 960,540 солк., о.э. 100 %;

Профицит (ол аата дохуод үрдээһинэ) – 9 142,25 тыс.солк.

Тэрилтэлэринэн үлэ – хамнас

 Уот ситимигэр  9 киһи үлэлиир. Бүгүҥҥү күҥҥэ уматык 230 т., 600 т. сэлээркэ баар. Бөһүөлэккэ 0.4 кВт –таах, уопсайа 800 м. усталаах саҥа линия оҥоһулунна. Линия СИП кабельга уларыйда.

Саҥа хочуолунайга саҥа линия тардыллан, бэлэм турар. Саҥа фундамент оҥоһуллуута 2025 с. кулун тутар ыйыгар көстө.

Нэһилиэк генеральнай былаана оҥоһуллан, ситэриллэн быйыл бигэргэннэ.

Тыа хаһаайыстыбатын салаата

Аллараа-Бытантай нэһилиэгэр уопсайа 5975 табаны, 264 ынах сүөһүнү, 270 сылгыны көрөн — истэн, иитэн олороллор.

1.Таба:

  • ИП ГК(Ф)Х «Турукан» – 1621 төбө;
  • Р/о «Кочевник» – 4354 төбө;

2.Ынах сүөһү:

  • ЛПХ «Нижне-Бытантайский наслег»  – 104 төбө;
  • ГКП РС(Я) «Якутский скот» – 160 төбө;

3.Сылгы:

  • ИП                                                                        – 52 төбө;
  • ЛПХ «Нижне-Бытантайский наслег»  – 229 төбө;

Туруу үлэһит дьоммут сыраларынан сүөһү, таба ахсаана кыралаан эбиллэ турар. Сылгы төрүөҕэ аҕыйах буолан, эбиллии суох.

Туһалаах хайысханан түргэнник ситэр салаа хаһаайыстыбатын тэринэллэригэр олохтоохторго куурусса, сибиинньэ аҕалтаран түҥэппиппит. Сүөһү, сылгы ииттэр 10 ыалга сайаапканан 10 гаас оһох уонна баллон аҕалан түҥэттибит.

ГКП «Саха сүөһүтэ»  дуогабарынан  оттоон туттарбыт дьоҥҥо 1 туоннаҕа эбии 1,5 тыһ. солк. көрбүппүт. Уопсайа 298 туоннаҕа 447 693,5 солкуобай төлөннө.

Кэнчээрини өйөөһүн

Ыстаадаларга, окко сылдьыбыт оҕолору көҕүлүүргэ 14 оҕоҕо махтал суруктар уонна 2000-3000 солк. сууммалаах сертификат туттарылынна, барыта 35 тыһ. солк. сертификат түҥэтилиннэ.

Үгэс быһыытынан сыл түмүгүнэн үчүгэй үөрэхтээх, спортсмент, активист оҕолорбутугар 2000 солк. сертификат туттардыбыт, барыта 5 үөрэнээччигэ.

Улуус төрүттэммитэ 35 сылыгар аналлаах табаһыттар сүлүөттэригэр ситиһиилээхтик кыттыбыппыт. Таба сүүрдүүтүгэр  комбинированнай эстафетаҕа 3 миэстэҕэ 50 тыһ. солк. бирииһи олохтообуппут. Улуус Ыһыаҕар ат сүүрдүүтүгэр 1 миэстэҕэ 50 тыһ. солк. спонсордаабыппыт.

Сыл аайы сайыҥны кэмҥэ волонтерскай үлэ ыытыллар, ааспыт сайын 10 оҕо үлэлээн хамнастанна. Дьарыктаах буолуу киинин нөҥүө хамнастаммыттара, нэһилиэк эбии  50 тыһ. солк. көрбүтэ.

Саҥа сыл  саҕаланыыта Ыччат баалыгар биһиги кэрэ аҥардарбыт хамаандата кыттан, 3 бочуоттаах миэстэни ситистилэр. Кэлэ-бара сырыыны хааччыйдыбыт.

Хааччыллыы

Киин ититэр ситимҥэ  холбонор ыалаттарга матырыйаалын куораттан бэйэбит атыылаһан тиэйтэрбиппит. Тиэйии ороскуотун дьаһалта уйунна. Саҥа хочуолунай тутар үлэһиттэри олохтуурга, усулуобуйа тэрийиитигэр көмөлөспүппүт.

4 контейнер таараламмыт уматык (бэнсиин) аҕалтарбыппыт.

2022 с. өрөспүүбүлүкэтээҕи «Үтүө дьыала» хамсааҺын чэрчитинэн тутуллан саҕаламмыт, эдэр исписэлиистэргэ анаммыт 4 кыбартыыралаах дьиэ ситэриллэн үлэҕэ киирдэ, үөрүүлээхтик арыйбыппыт. Манна бэдэрээччик ИП «Федорова Юлиана», бэйэбит олохтоох дьоммут үлэлээбиттэрэ кэрэхсэбиллээх.

Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, Саха сиригэр Оҕо саас сылларынан «Кэнчээри» оҕо уһуйааныгар оонньуурдары, эт — хаан өттүнэн сайдалларыгар аналлаах тээбириннэри аҕалан туттарбыппыт. Нэһилиэк ыччата дьарыктанарыгар анаан, спортинвентарь ылан биэрдибит.

Нэһилиэкпит дьонун чөл олоххо тардыы үлэтин иитинэн волейбол, ох саанан ытыы, бильярд күрэҕин ыыппыппыт. Бу күрэхтэргэ элбэх ыал аҕалара кыттыбыттара биһирэбиллээх. Муус устар ыйга «Аҕа уонна уол оҕо» күрэх ыытыллыбыта, кыайыылаахтар сыаналаах бириистэринэн бэлиэтэммиттэрэ.

Тэрилтэннэн муус ылыытыгар күрэх тэриллибитэ, муус инбэлииттэргэ, кырдьаҕастарга уонна анал байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттар дьиэ кэргэттэригэр тиэйиллибитэ.

Сылын аайы үгэс быһыытынан Улуу Кыайыы күнүн бэлиэтиибит. Ытык кырдьаҕастарбытыгар, сэрии сылларын оҕолоругар улахан бырааһынньык ыытабыт.

Күһүн хойутуу, эрдэ сайаапкаламмыт «Күөх эриэйсэ» 4 төгүл сырытта. Олохтоох дьаһалта көтөр балаһаны эрдэ үчүгэйдик бэлэмнээбитэ, лүөччүктэр харгыһа суох түһэбит диэн, бэлиэтээн эппиттэрэ.

«Якутопторг” мас арыытын, бурдугу, саахары, чэйи уонна да атын сүрүн бородууктабытын сайаапканнан аҕалар, кэмигэр тиэллэ турар.

СӨ Ил Дарханын А.С.Николаев (13.11.2023с.) нэһилиэкпитигэр мас кыырпаҕынан оттуллар хочуолунай уонна ититэр ситими тутар туһунан Ыйаах тахсыбыта. Ыам ыйыттан тутуута саҕаламмыта. Бэдэрээччик ООО «Бэксэк» тутууга уонна ититии ситимин бэдэрээччигэ ООО «Ремстройпроект» тэрилтэ сайын устата күүстээх үлэни ыытан, тутуу үлэтэ барыта ситэриллэн түмүктэннэ, 2025 сылга үлэҕэ киириэхтээх.

Баараҕай тутуу 481 776 000,00 солк. федеральнай үбүлээһининэн тутулунна.

Быстах хомуурга барбыт уолаттарбытыгар, кинилэр диэ кэргэттэригэр көмө

Анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын 14 дьиэ кэргэн учуокка турар, 6 оҕо. Билиҥҥи кэмҥэ нэһилиэктэн 9 киһи сулууспалыы сылдьаллар.

Олохтоохтор барар уолаттарга биирдилээн, түөлбэнэн, тэрилтэнэн ким төһө кыахтааҕынан харчы хомуллубута, барыгытыгар улахан махталбын тиэрдэбин.

7 ыалга мас түһэртэрбиппит, 126 тыһ. солк. ороскуоттанна.

Маны тэҥэ, субуотунньуктар күүстэринэн уолаттар дьиэ кэргэттэригэр муус ылан, тиэйбиппит.

Анал аахсыйа биллэрэн ДЭС, ОДьКХ тэрилтэлэрэ кыттыһан, 3 ыалга киин ититэр ситими босхо тардан биэрдилэр. 6 дьиэ кэргэҥҥэ куораттан ититэр ситимтэн дьиэлэригэр диэри тардыллар турбалары, краннары босхо аҕалан түҥэттибит. «Бытантай уоттара» хаһыакка 15 ыалга сыллааҕы сурутуу оҥоһулунна.

2022 сылтан 2024 сылга диэри 366 926,43 солкуобай сууммалаах биирдэ бэриллэр көмө оҥоһуллубута. 2024 сылга 144 тыһ. солк. бэриллибитэ.

Нэһилиэнньэҕэ олох-дьаһах хаачыстыбатын үрдэтэр, матырыйаалынай балаһыанньатын тупсарар сыалтан социальнай харалтаттан сылын аайы судаарыстыбаннай көмө бэриллэр. Маннык көмөнү биһиэхэ ааспыт сыл устата 8 ыал уустук кэминэн диэн көмө ылбыттара, 2 ыал кэтэх хаһаайыстыба тэринэригэр (сүөһү, ынах, сылгы ииттэргэ), 1 ыал нэһилиэнньэҕэ өҥө оҥоророрго социальнай хантыраак түһэрсибиттэрэ. Социальнай хантыраак көмөтүнэн, нэһилиэккэ бигэ туруктаах ыал элбээн иһиэхтээх.

Дьаһалтаҕа араас үлэ, кыһалҕа, кыаллыбат да элбэх түгэннэр бааллар. Төһө кыалларынан ону туоратарга үлэ барар.

2025 сылга өйөһөн-өйдөһөн нэһилиэкпит сайдарын, олох дьаһах тупсарын туһугар салгыы үлэлиэххэ!

 

Аллараа-Бытантай нэһилиэгин баһылыга

Колесов Роберт Афанасьевич

Читайте дальше